Politechnika w czasie okupacji

W listopadzie 1939 roku władze niemieckie zarządziły zamknięcie wszystkich szkół wyższych w Warszawie, w tym Politechniki Warszawskiej.

Wybuch wojny we wrześniu 1939 roku i okupacja niemiecka zniweczyła wielkie plany i dzieło profesora Wolfkego.

Rys. 19. Zniszczony Gmach Fizyki (ok. 1945 r.)

Rys. 19. Zniszczony Gmach Fizyki (ok. 1945 r.)

Oto notatka z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy (Abteilung Wissenschaft und Unterricht, Teczka 719):

"

Z początkiem listopada docent Wyższej Szkoły Technicznej z Charlottenburg dr Holm z jakimś wyższym oficerem odwiedził rektora Politechniki i wręczył pismo od generała Schummana, w którym generał zarządził natychmiastowe zabezpieczenie Instytutu Fizycznego i Laboratorium Balistycznego. Na podstawie tego pisma zostało zabrane całe urządzenie Laboratorium Balistycznego, jak też większa część naukowego laboratorium obu Instytutów (Katedr) Fizyki: Katedry I prof. Wolfkego i Katedry II prof. Kalinowskiego. Protokół odbiorczy, jaki sporządzono, nie został Politechnice pozostawiony. Instrumenty zostały odpowiednio zapakowane i wywiezione.

"

Prawie cały okres okupacji niemieckiej spędził profesor Wolfke wraz z rodziną w Warszawie. Na początku 1940 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony na Pawiaku, skąd zwolniono Go po 6 miesiącach. Od listopada tego roku kierował (za zgodą władz niemieckich) Zakładem Badawczym Fizyki Technicznej na terenie Politechniki Warszawskiej. Pod przykrywką wykonywanych tam oficjalnie ekspertyz fizykotechnicznych, zakład prowadził prace dla potrzeb konspiracji. Z chwilą otwarcia przez Niemców w 1942 roku w gmachach politechnicznych Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej (zawodowej), objął w niej wykłady z fizyki. Brał czynny udział w tajnym nauczaniu, m.in. jako promotor skryptów akademickich. Wysiedlony z Warszawy po upadku powstania w 1944 roku, osiadł w Krakowie. W grudniu 1945 roku powrócił do Warszawy i przystapił do organizowania Zakładu Fizyki w uruchamianej Politechnice Warszawskiej. W czerwcu 1946 roku umożliwiono mu wyjazd za granicę dla zapoznania się z najnowszymi osiągnięciami fizyki światowej. Zmarł nagle na serce 4 maja 1947 roku w Zurychu.

Profesor Wolfke był członkiem wielu towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych, m.in. członkiem Akademii Nauk Technicznych, członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności i Prezesem Polskiego Towarzystwa Fizycznego (1934 - 1939). W 1933 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim orderu Polonia Restituta.

Śmierć profesora Mieczysława Wolfkego była ogromną stratą nie tylko dla polskiej fizyki, ale całej nauki. Był On bowiem osobowością wyjątkową i należy do największych przedstawicieli nauki polskiej (wypowiedź profesora Sz. Szczeniowskiego).

Rys. 20. Nekrolog prof. Mieczysława Wolfkego

Rys. 20. Nekrolog prof. Mieczysława Wolfkego