Okres powojenny

Po zakończeniu wojny, w roku 1945, Politechnika Warszawska wznowiła działalność w Warszawie (w roku 1944 nastąpiło reaktywowanie Politechniki Warszawskiej w Lublinie). W roku 1946 przystąpiono do organizacji zajęć z fizyki. Przeprowadzono odbudowę Gmachu Fizyki, który uległ poważnym zniszczeniom w czasie Powstania Warszawskiego.

Rys. 21 Gmach Fizyki w czasie odbudowy (ok. 1950 r.)

Rys. 21 Gmach Fizyki w czasie odbudowy (ok. 1950 r. )

Tak o tym okresie pisze profesor Szczepan Szczeniowski w książce "150 lat wyższego szkolnictwa technicznego w Warszawie" (WPW, Warszawa 1979):

"

W tym czasie zaczęto tworzyć na Politechnice nowe katedry. 1 IX 1946 nową Katedrę Radiologii na Wydziale Elektrycznym objął profesor zwyczajny Cezary Pawłowski (były uczeń Marii Skłodowskiej-Curie), który zajął się energicznie odbudową Gmachu Fizyki, a 21 X 1947 roku Witold Majewski został profesorem nadzwyczajnym elektroniki (od 1951 r, - fizyki elektronowej) na Wydziale Elektrycznym (od X 1951r. na Wydz. Łączności). Katedrę po prof. Kalinowskim, który zmarł 27 III 1946 r. objął początkowo jako docent Józef Roliński (w 1954 prof. nzw.), a katedrę po śmierci prof. Wolfkego od IV 1948 r. jako profesor zwyczajny Wacław Szymanowski. Gdy w 1951 roku połączono Szkołę Inżynierską im. Wawelberga i Rotwanda z Politechniką, profesora F. Zienkowskiego przeniesiono (ze względów politycznych) na emeryturę, a Zakład Fizyki szkoły przyłączono formalnie jako Katedrę Fizyki Ogólnej do Wydziału Łączności. Katedrę tę obsadzono dopiero 1 IX 1957 r., gdy jej kierownikiem został profesor zwyczajny Szczepan Szczeniowski.

"

Z inicjatywy prof. Szymanowskiego został zorganizowany w 1949 r. - w pomieszczeniach należących do Katedry Fizyki Wydziału Elektrycznego i Katedry Radiologii - resortowy Główny Instytut Fizyki Technicznej(GIFT). Prof. Szymanowski wystarał się o dodatkowe kredyty na wyposażenie GIFT w przyrządy. Główną część pomieszczeń objął prof. Ignacy Malecki, który przeniósł się do Warszawy z Gdańska i zorganizował Zakład Elektroakustyki. Na dyrektora przewidziany był prof. Leonard Sosnowski z Uniwersytetu Warszawskiego, który jednak po kilku miesiącach zrzekł się tego stanowiska. Objął je prof. Mieczysław Jeżewski po przeniesieniu z Krakowa do Warszawy. Poza tym w GIFT pracowali dwaj inni fizycy: prof. W. Majewski i z-ca prof. Witold Łaniecki, a spektrografią zajmował się przeniesiony z Gliwic dr Stanisław Kaliński.

Rys. 22 Wacław Szymanowski

Rys. 22 Wacław Szymanowski

Inicjatywa prof. Szymanowskiego, choć w zasadzie słuszna, okazała się jednak przedwczesna. Po niecałych dwu latach istnienia GIFT rozpadł się a jego majątek przejęły w głównej części katedry: Elektroakustyki (prof. Malecki) oraz Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii (z-ca prof. Antoni Kiliński). Część przyrządów przejęła Katedra Fizyki, natomiast pomieszczenia nie powróciły do swych katedr macierzystych. W 1957 roku na wniosek prof. Szczeniowskiego przeprowadzono reorganizację katedr fizyki na Politechnice Warszawskiej: Katedrę Fizyki Wydziału Elektrycznego przemianowano na Katedrę Fizyki "A", a także katedry na wydziałach Łączności i Chemii na katedry: Fizyki "B" i Fizyki "C". Prócz tego utworzono Katedrę Fizyki "D", obsługującą wydziały mechaniczne na terenie południowym Politechniki: jej kierownikiem został prof. nzw. W. Ścisłowski. W 1963 roku do Katedry Fizyki "B" włączono Katedrę Fizyki Elektronowej. Po przejściu na emeryturę prof. Rolińskiego, 30 IX 1960 kierownictwo Katedry Fizyki "C" objął prof. nzw. Józef Hurwic a po śmierci prof. Szymanowskiego 16 I 1965 r. kierownictwo Katedry Fizyki "A" objęła doc. Bogna Klarner.

Wymienione katedry realizowały następujące zadania dydaktyczne i naukowe:

  • Katedra "A" obsługiwała dydaktycznie wydziały: Elektryczny, Inżynierii Lądowej, Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, Geodezji i Kartografii. Podstawową tematyką prac naukowych były kompleksowe badania (od badań podstawowych poprzez technologię materiałów, aż do budowy prototypów urządzeń kserograficznych) nad procesami elektrofotograficznymi, które zapoczątkowano pod kierunkiem prof. Szymanowskiego już w początkach lat pięćdziesiątych. Dlatego profesora Szymanowskiego uważa się za "ojca" polskiej kserografii.
  • Katedra "B" obsługiwała dydaktycznie Wydział Elektroniki oraz Wydział Mechaniczny, Energetyki i Lotnictwa. Podkreślić należy, że w owych latach na Wydziale Elektroniki liczba godzin przeznaczonych w programie studiów na fizykę wynosiła ponad 600. W katedrze prowadzono (pod kierunkiem prof. Szczeniowskiego) badania podstawowe nad zjawiskami ferromagnetyzmu, przemian fazowych oraz struktury materiałów. Prowadzono również badania właściwości materiałów pod wysokimi ciśnieniami. W roku 1963 włączono do katedry "B" istniejącą dotąd niezależnie katedrę Fizyki Elektronowej.
  • Katedra "C" obsługiwała dydaktycznie Wydział Chemii. Głównym kierunkiem działalności naukowej były badania podstawowe z fizyki molekularnej.
  • Katedra "D" obsługiwała dydaktycznie Wydziały: Mechaniczny Technologiczny, Samochodów i Maszyn Roboczych oraz Mechaniki Precyzyjnej. Głównym kierunkiem badawczym katedry były zagadnienia zjawisk transportu w alkalihaloidkach (pod kierunkiem prof. W. Ścisłowskiego).