Ważny system eksperymentu ALICE współnadzorowany przez fizyków z PW
Monika Kutyła, Krystian Rosłon oraz Maciej Czarnynoga
Maciej Czarnynoga, Monika Kutyła oraz Krystian Rosłon pełnią funkcje ekspertów nadzorujących pracę FIT (The Fast Interaction Trigger) — szybkiego indykatora oddziaływań w eksperymencie ALICE (A Large Ion Collider Experiment).
FIT to jeden z kluczowych systemów eksperymentu ALICE zbudowanego przy Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) w CERNie.
W skład FIT wchodzą trzy podsystemy: FT0, FV0 oraz FDD. Generują one sygnały wyzwalające akwizycję danych, informują LHC o świetlności wiązki i określają podstawowe parametry zderzenia jonów przyspieszonych w LHC do ultrarelatywistycznych energii.
Każdy z podsystemów FIT oparty jest na innej technologii.
- FT0 jest najszybszym detektorem. Reaguje wyłącznie na naładowane, wysokoenergetyczne cząstki poruszające się w krysztale kwarcu szybciej niż światło. Fotoczujniki przyklejone do kryształów wykrywają promieniowania Czerenkowa generowane przez takie cząstki. Czasowa zdolność rozdzielacza FT0 jest rzędu kilku pikosekund.
- FV0 jest największym podsystemem FIT, gwarantującym dużą wydajność/pokrycie rejestracji produktów reakcji. Jego aktywnym elementem jest plastykowy scyntylator o średnicy 1.5 m i grubości 4 cm. Dysk FV0 składa się z pięciu koncentrycznych pierścieni podzielonych na 8 sekcji.
- Najbardziej wysuniętym do przodu jest FDD. Są to dwa moduły zamontowane wokół jonowodu po przeciwnych stronach punktu oddziaływań. Każdy moduł ma dwie warstwy scyntylacyjne podzielone na cztery sekcje. Będąc 19 m od środka ALICE, FDD rejestruje cząstki emitowane pod bardzo małymi kątami względem osi wiązki LHC.
Oprócz nadzorowania codziennej pracy detektorów FIT nasi fizycy zajmują się również rozwojem systemu DCS (Detector Control System). Prowadzone przez nich prace pozwoliły już na zautomatyzowanie wielu procedur, które wcześniej musiały być wykonywane manualnie. Automatyzacja ta pozwala na wydajniejsze zbieranie danych, a tym samym na przyspieszenie nowych odkryć naukowych.
